Design voor hergebruik
Bij Design for R draait alles om het toepassen van slimme ontwerpprincipes die producten een langer en betekenisvoller leven geven. Een van de meest impactvolle strategieën hierin is design for re-use: ontwerpen met hergebruik als uitgangspunt. Hergebruik is de kleinste cirkel in de circulaire economie. Dit gaat verder dan recycling of het aanschaffen van een tweedehands product: het doel is om producten en onderdelen door middel van slim ontwerpen zo lang mogelijk in gebruik te houden, met minimale verspilling van materialen en energie. Zo zie je dat deze technieken veelal worden toegepast in de deel-economie.
De OV-fiets als praktijkvoorbeeld
Een inspirerend voorbeeld van design for re-use in een deel-economie is de OV-fiets, een icoon van Nederlandse mobiliteit. Het ontwerp en het gebruik van de OV-fiets zijn een perfect voorbeeld van hoe ontwerp voor hergebruik in de praktijk kan worden toegepast.
- Robuust ontwerp voor lange levensduur: De OV-fiets is ontworpen met een stevig, frame dat bestand is tegen dagelijks intensief gebruik. De banden zijn breder en dikker dan een gemiddelde stadsfiets. De bagagedrager is extra robuust De OV-fiets heeft geen versnellingen en de rem is een terugtraprem. Op die manier is de fiets ontdaan van bijvoorbeeld kwetsbare kabels en om slijtage te minimaliseren.
- Makkelijk te onderhouden en te repareren: De OV-fiets bevat zo min mogelijk kwetsbare onderdelen die snel kapot gaan bij intensief gebruik. Zo is de koplamp ingebouwd in een metalen ruimte die onderdeel is van het frame. Een persoonlijke irritatie is, dat fietsverlichting zoals verkrijgbaar in de winkel, bijna jaarlijks vervangen moet worden vanwege zwakke constructie en kwetsbare elektronica. De koplamp op de OV-fiets is beschermd en bevat alleen een sensor waardoor een kwetsbare aan- uitknop achterwege kan blijven. Dit geld ook voor het achterlicht. Het is gepositioneerd binnen de randen van de bagagedrager waardoor het als het ware een stootbumper om zich heen heeft.
- Hergebruik van onderdelen: Afgeschreven OV-fietsen worden niet volledig afgedankt. Onderdelen die nog bruikbaar zijn, worden gereinigd, getest en hergebruikt in andere fietsen.
- Toegankelijk ontwerp voor breed gebruik: De OV-fiets is ontworpen voor een breed scala aan gebruikers, van forenzen tot toeristen. Dit universele ontwerp minimaliseert de noodzaak voor verschillende modellen, wat efficiëntie in onderhoud en productie bevordert.
Ontwerpstrategieën voor Herbruikbare Producten
In lijn met deze OV-fiets, geef ik je graag enkele bredere ontwerpstrategieën die bijdragen aan langdurig gebruik en hergebruik:
Duurzaamheid van materialen en verbindingen
Wellicht een dooddoener voor ontwerpers maar kies het juiste materiaal voor de juiste toepassing. Onderdelen waarvan te verwachten is dat deze aan hogere spanningen of intensiever gebruikt worden blootgesteld, moeten extra bestand zijn tegen slijtage. Materialen die corroderen, vlekken of gemakkelijk stuk gaan kun je beter vermijden.
Hoeveel producten ik niet heb weggegooid omdat een onderdeel of een montage kapot ging zijn niet te tellen. Het bleek onmogelijk of te duur om het te repareren of te vervangen. En geloof me. Ik ben best handig, maar tot mijn grote frustratie bleken veel producten moeilijk te repareren.
Gemak van onderhoud en reparatie
Om een product langer goed te houden is ook reiniging en reparatie een must. Maak daarom plekken waar vuil zich kan ophopen bereikbaar of vermijd deze. Daarmee kun je als huurder of gebruiker zorgen dat producten er langer als nieuw uitzien. Dit is ook een handige tip voor eventuele refurbishing maar dit onderwerp zal ik behandelen in het design to repair hoofdstuk. Bedenk dat het gevoel van gebruikers over producten die er als nieuw uitzien net zo belangrijk is als hun technische staat. Een gebruikte look kan bij sommige producten ook waarde toevoegen dus denk na over het gevoel dat je je klant wilt geven bij een gebruikt product.
Tijdloze vormgeving en compatibiliteit.
Tijdloos design betekent dat, als de mode verandert, het object nog steeds aantrekkelijk is. Een voorbeeld hiervan is de Eames DSR-stoel. Hoewel deze stoel in 1948 werd ontworpen, is hij nog steeds actueel en stijlvol. Compatibiliteit en aanpasbaarheid spelen ook een belangrijke rol in de informatietechnologie sector, zoals te zien bij de USB-stick, die sinds 2000 de standaard plug-and-play-connector is gebleven.
Sociale en Emotionele Factoren
Ontwerpen voor hergebruik moeten niet alleen rekening houden met slijtage, maar ook met sociale en emotionele redenen die ervoor zorgen dat gebruikers hun producten wegdoen. Denk aan kleding die nog in goede staat is, maar uit de mode. Of telefoons die worden vervangen, niet omdat ze kapot zijn, maar omdat ze geen nieuwe software-updates meer ondersteunen. Product hechting en vertrouwen spelen hier een belangrijke rol.
- Product hechting: Veel mensen hebben items in huis waaraan ze emotioneel gehecht zijn, of die ze blijven gebruiken vanwege hun betrouwbaarheid. Dit kan worden bevorderd door producten duurzaam en onderhoudsvriendelijk te maken.
- Vertrouwen in producten: Producten die consistent betrouwbaar zijn, worden minder snel vervangen. Dit draagt bij aan een langere levensduur. Heb jij een product in jouw huishouden dat door zijn degelijkheid niet wordt vervangen terwijl er al nieuwere versies beschikbaar zijn?
Conclusie
Producten die langer meegaan zijn ideaal vanuit een circulaire economie. Ze vermijden de noodzaak om meer middelen te investeren in het maken van nieuwe producten of in het repareren, her fabriceren of recyclen van oude producten. Bij Design for R geloven we dat elk product kan profiteren van deze aanpak. Of het nu gaat om fietsen, meubels of consumentengoederen: door hergebruik centraal te stellen, bouwen we aan een toekomst waarin producten niet eindigen als afval, maar steeds opnieuw waarde creëren.
Reactie plaatsen
Reacties